Mỗi dân tộc đều có những truyền thống văn hóa khác nhau. Nhắc đến Nhật Bản, người ta nghĩ ngay đến điệu múa Yosakoi!
Vậy Yosakoi là gì?
Yosakoi, khởi nguồn từ thành phố Kochi (Nhật Bản), là một biến thể của điệu múa Awa odori – một điệu múa truyền thống mùa hè của Nhật có xuất xứ từ tỉnh Tokushima. Lễ hội Awa odori được tổ chức từ ngày 12 đến 15 tháng 8 hàng năm, trong đó những người dân được tuyển chọn sẽ mặc trang phục truyền thống múa diễu hành trên đường phố.
Theo tiếng địa phương của vùng Tosa (ngày nay là Kochi), Yosakoi (夜さ来い) bắt nguồn từ khẩu ngữ “yosshakoi”, có nghĩa là “Đêm nay mời bạn đến”.
Lịch sử ra đời
Sau chiến tranh thế giới thứ II, nước Nhật rơi vào khủng hoảng, suy thoái về mọi mặt. Những người dân thành phố Kochi đã nghĩ đến việc sáng tạo nên một điệu múa tươi vui nhằm cổ vũ tinh thần mọi người vượt qua khó khăn. Sự ra đời của Yosakoi năm 1954 (năm Showa 29) thực sự đã đem đến cho mọi người niềm vui, hi vọng. Từ Kochi, Yosakoi dần dần lan rộng tới nhiều nơi tại Nhật Bản và được đông đảo các tầng lớp nhân dân đón nhận.
Đến năm 2005, múa Yosakoi đã phổ biến khắp nước Nhật với phong cách mạnh mẽ, tràn đầy sinh lực, gồm những bước nhảy truyền thống trên nền nhạc hiện đại. Không chỉ ở Nhật Bản, Yosakoi còn phổ biến tại nhiều nước trên thế giới. Với số lượng đội Yosakoi của các trường múa chuyên nghiệp, của các thị trấn, Yosakoi trở nên rất phổ biến, thậm chí, nó cũng được biểu diễn trong các hội thao được tổ chức tại các trường tiểu học, trung học, phổ thông, đại học ở Nhật Bản. Đặc biệt, những người tham gia Yosakoi gồm cả nam và nữ ở mọi lứa tuổi.
Điệu múa đi kèm với bài dân ca của Kochi với tên gọi Yosakoi-bushi, tức Giai điệu Yosakoi.
Trang phục và đạo cụ
Trang phục : Trang phục của một đội múa Yosakoi thường rực rỡ, nhiều màu sắc. Phổ biến nhất là yukata và happi. Happi có xuất xứ là y phục của người trông cửa hiệu, sạp hàng tại các lễ hội, khu buôn bán ở Nhật. Một chiếc áo khoác happi thông thường được in hoa văn (kiểu làn sóng, hình dãy núi, mặt trời…) và đặc biệt là thường in chữ kanji (thông thường là chữ 祭, nghĩa là Lễ Hội) ở sau lưng và viền cổ áo.
Ngoài ra, các đội múa cũng tự thiết kế trang phục theo phong cách đội và phù hợp với bài múa; dựa trên các sự kiện lịch sử, xu thế thời trang hoặc trang phục dân tộc.
Đạo cụ : Đạo cụ đặc trưng cho Yosakoi được gọi là naruko (鳴子): là vật bằng gỗ, có cán cầm, phía trên có 3 thanh gỗ nhỏ để khi lắc phát ra tiếng kêu và thường được làm từ gỗ thông để đảm bảo yếu tố nhẹ. Naruko có xuất xứ từ tỉnh Kochi, vốn là dụng cụ được nông dân sử dụng để đuổi chim chóc tránh xa khỏi ruộng lúa.
Naruko truyền thống có thân màu đỏ, 3 thanh gỗ màu đen và vàng. Ngày nay, các đội cũng tự thiết kế naruko theo màu trang phục hoặc khắc tên đội trên cán cầm. Một số đội múa còn biến tấu naruko như: làm thân dài ra, hoặc các thanh gõ chỉ có trên một mặt thân.
Các loại hình Yosakoi
Yosakoi seichou: Là loại hình Yosakoi sử dụng bản nhạc gốc “Yosakoi Naruko Odori” với đạo cụ bắt buộc là naruko. Trong loại hình này, một đội tuân thủ đội hình 4 hàng.
Yosakoi soran : Là loại hình Yosakoi có xuất xứ từ Hokkaido – vùng nổi tiếng về nghề đánh bắt cá. Vì thế nên các động tác trong Yosakoi soran mô phỏng việc đánh cá như kéo lưới, thu lưới, gỡ cá ra khỏi lưới…. Phong cách uyển chuyển, mạnh mẽ như thuyền đi trên biển, nương theo sóng, dựa vào mạn thuyền, đoàn kết một lòng kéo lưới. Các phương ngữ thường được hô kèm trong một bài soran có thể kể đến như: “dokkoisho”, “soran”,…. Biểu diễn soran đòi hỏi chú trọng về việc bố trí sắp xếp đội hình, kết hợp rất ăn ý. Một bài soran thông thường là biểu diễn tay không. Ngoài ra cũng có thể kết hợp sử dụng naruko, quạt, gõ trống nhưng chỉ để tạo điểm nhấn. Soran được biểu diễn trên nền nhạc truyền thống Soran-bushi, là một bài hò đánh cá của vùng Hokkaido– phía Bắc Nhật Bản.
Các lễ hội Yosakoi lớn trong năm tại Nhật Bản
Lễ hội Yosakoi (よさこい祭り)
Đây là lễ hội Yosakoi đầu tiên và cũng là lễ hội Yosakoi lớn nhất tại Nhật Bản, được tổ chức từ ngày 8-12 tháng 8 hàng năm, bắt đầu từ năm 1954 tại thành phố Kochi. Trong 4 ngày lễ hội, các đội sẽ biểu diễn trên đường Otesuji, công viên trung tâm, Masugata và khu phố Obiya. Đây là 1 trong 3 lễ hội lớn nhất ởShikoku.
Lần đầu tiên được tổ chức (năm 1954), lễ hội chỉ có 21 đội Yosakoi tham gia với 750 người. Đến lần thứ 30, con số này vượt quá 10000 người. Lễ hội là một cuộc thi Yosakoi, quy tụ gần như tất cả các đội Yosakoi lớn nhỏ trên toàn nước Nhật. Số lượng người tham gia lễ hội lên tới hàng chục nghìn người, và tăng dần qua mỗi năm.
Các quy tắc khi tham gia Lễ hội Yosakoi:
Những người tham gia phải sử dụng naruko chuyên nghiệp.Bất kỳ sự sắp xếp âm nhạc từ phía các đội đều được ban tổ chức chấp nhận, nhưng âm nhạc phải có ít nhất một phần của bản gốc bài hát “Yosakoi Nakuro Odori” do Takemasa sáng tác.Các đội được giới hạn cho 150 người tham gia..Harajuku Omotesando Genki Matsuri Super Yosakoi : Đây là lễ hội được tổ chức trong hai ngày thứ 7 và chủ nhật cuối cùng của tháng 8, diễn ra tại năm địa điểm ở Harajuku và công viên Yoyogi. Lễ hội bắt đầu được tổ chức từ năm 2001, là nơi các đội Yosakoi tranh tài…
Lễ hội Yosakoi Soran : Lễ hội được tổ chức ở trường đại học Hokkaido bắt đầu từ năm 1991 và ngày càng lớn mạnh. Ngày nay lễ hội này đã trở thành một trong những lễ hội mùa hè lớn nhất được tổ chức ở Nhật Bản. Phần lớn các sự kiện diễn ra ở Sapppro từ sáng sớm với hàng trăm lá cờ của các đội tham gia, không kể chuyên nghiệp hay nghiệp dư, đến từ khắp nơi trên đất nước Nhật Bản, thậm chí là cả nước ngoài. Lễ hội diễn ra vào tháng 6 hàng năm. Đây là khoảng thời gian lý tưởng để tổ chức lễ hội vì tháng 6 là tháng không mưa ở Hokkaido.
Ngoài ra, trong năm còn rất nhiều lễ hội Yosakoi được tổ chức ở nhiều nơi trên toàn Nhật Bản : Lễ hội Kyushu được tổ chức trên đại lộ Sasebo (tỉnh Nagasaki) diễn ra vào cuối tháng 10, các lễ hội được tổ chức ở thành phố Sendai, Kobe, Osaka, Kyoto.
Ngày nay, điệu múa Yosakoi không còn gì xa lại đối với người dân Việt Nam, đặc biệt là học sinh sinh viên khi thường xuyên được xuất hiện tại các lễ hội hàng năm. Điều này càng làm gắn kết thêm tình hữu nghị, đoàn kết giữa hai dân tộc Việt – Nhật.
Related Posts