Thanh mẫu và vận mẫu là một trong những kiến thức sơ khai đối với người học tiếng Trung.
Mỗi một ngôn ngữ khác nhau thì khẩu hình miệng và vị trí đặt lưỡi khi phát âm cũng khác nhau. Vì thế, ta phải luyện tập cách phát âm chuẩn thanh mẫu, vận mẫu mỗi ngày. Phát âm chuẩn thanh mẫu vận mẫu là việc cần làm đầu tiên của học phát âm tiếng Trung.
Thanh mẫu và vận mẫu tiếng Trung là gì?
Thanh mẫu
Thanh mẫu còn gọi là phụ âm, đứng đầu một âm tiết trong phiên âm tiếng Trung. Âm tiết tiếng Trung được tạo thành từ 21 thanh mẫu kết hợp với vận mẫu.
Âm hai môi
Âm tạo bởi môi trên và môi dưới.
- b: phát âm gần giống như “bua” của tiếng Việt.
- p: phát âm gần giống như “b”, nhưng khác ở chỗ bật hơi mạnh ra ngoài.
- m: phát âm gần giống như “mua” của tiếng Việt.
Âm môi răng
Âm tạo bởi răng trên và môi dưới.
- f: phát âm gần giống như “phua” của tiếng Việt.
Âm đầu lưỡi
Âm tạo bởi đầu lưỡi và lợi trên.
- d: phát âm gần giống như “tưa” của tiếng Việt.
- t: phát âm gần giống như “thưa” của tiếng Việt và có bật hơi.
- n: phát âm gần giống như “nưa” của tiếng Việt.
- l: phát âm gần giống như “lưa” của tiếng Việt.
Âm cuống lưỡi
Âm tạo bởi cuống lưỡi và vòm miệng.
- g: phát âm gần như âm “cưa” của tiếng Việts.
- k: phát âm gần như âm “g” nhưng bật hơi mạnh ra ngoài.
- h: phát âm gần như âm “h” hoặc “khưa” của tiếng Việt.
Âm mặt lưỡi
Âm tạo bởi mặt lưỡi và vòm miệng.
- j: phát âm tương tự như “ch” của tiếng Việt.
- q: phát âm gần giống “tr” của tiếng Việt nhưng có bật hơi.
- x: phát âm tương tự như “xi” của tiếng Việt.
Âm đầu lưỡi sau
Âm tạo bởi đầu lưỡi và vòm miệng.
- zh: phát âm gần giống như “trư” của tiếng Việt.
- ch: phát âm gần giống như “tr” của tiếng Việt nhưng có bật hơi.
- sh: phát âm gần giống “sư” của tiếng Việt.
Âm đầu lưỡi trước
Âm tạo bởi đầu lưỡi và răng.
- z: phát âm gần giống như “chư” của tiếng Việt, âm sát tắc không bật hơi.
- c: phát âm gần giống như “z” nhưng khác ở chỗ có bật hơi.
- s: phát âm gần giống như “xư” của tiếng Việt nhưng âm phát ra sát và tắc.
- r: phát âm gần giống như “rư” của tiếng Việt nhưng không rung lưỡi.
Vận mẫu
Vận mẫu là phần còn lại đứng sau thanh mẫu của một âm tiết trong tiếng Trung. Có tất cả 36 vận mẫu được chia thành 6 vận mẫu đơn, 4 vận mẫu kép, 5 vận mẫu mũi, 20 vận mẫu kết hợp, 1 vận mẫu uốn lưỡi.
|
Vận mẫu đơn |
a | o | e | i | u |
ü |
|
Vận mẫu kép |
ai | ei | ao |
ou |
|
Vận mẫu mũi |
an | en | ang | eng |
ong |
| Vận mẫu kết hợp |
ia |
ie | ua | uo | üe | iao | Iou (iu) | uai |
uei (ui) |
|
ian |
in | iang | ing | iong | uan | uen (un) | uang |
ueng |
|
|
üan |
ün |
||||||||
|
Vận mẫu uốn lưỡi |
er (r) |
Cách sử dụng thanh mẫu và vận mẫu
Kết hợp thanh mẫu và vận mẫu
+ Thanh mẫu b p m f
Âm hai môi phát âm bằng cách ngậm môi trên và môi dưới sau đó mở hai môi ra. Cùng kết hợp với nguyên âm “o” và luyện tập.
- b(o)
- p(o)
- m(o)
Âm môi răng phát âm giống với âm “f” trong tiếng Anh bằng cách chạm nhẹ răng trên với môi dưới rồi mở ra.
- f(o)
+ Vận mẫu đơn
|
a |
o | e | i | u |
ü |
Âm “i” có thể phát âm như âm “i” hoặc “ư” trong tiếng Việt tùy theo thanh mẫu mà nó kết hợp.
+ Thanh mẫu d t n I g k h
Âm đầu lưỡi được phát âm bằng cách dùng đầu lưỡi kéo xuống phần lợi phía trên. Cùng kết hợp với nguyên âm “e” và luyện tập.
- d(e)
- t(e)
- n(e)
- l(e)
Âm cuống lưỡi phát âm bằng cách đưa cuống lưỡi lên giống như khi bị khàn giọng. Cùng kết hợp với nguyên âm “e” và luyện tập.
- g(e)
- k(e)
- h(e)
+ Vận mẫu kép
|
ai |
ei | ao |
ou |
+ Vận mẫu mũi
|
an |
en | ang | eng |
ong |
+ Thanh mẫu j q x
Âm mặt lưỡi phát âm bằng cách chạm lưỡi vào phần phía sau của răng dưới rồi kéo ra.
- j(i)
- q(i)
- x(i)
+ Vận mẫu kết hợp với “i”
|
ia |
ie | iao | iou | ian | in | iang | ing |
iong |
Lưu ý:
-
ian không phát âm là “ian” mà phát âm gần giống “ien” trong tiếng Việt.
-
iou khi kết hợp với thanh mẫu thì viết là “iu”. VD: d + iou = diu.
+ Thanh mẫu zh ch sh r
Âm đầu lưỡi sau phát âm bằng cách đưa nhẹ đầu lưỡi lên phía trong vòm miệng.
- zh(i)
- ch(i)
- sh(i)
- r(i)
+ Vận mẫu kết hợp với “u”
|
ua |
uo | uai | uei | uan | uen | uang |
ueng |
Lưu ý:
-
uei khi kết hợp với thanh mẫu sẽ viết là “ui”, vẫn phát âm là “uei”. VD: d + uei = dui.
-
uen khi kết hợp với thanh mẫu sẽ viết là “un”. VD: t + uen = tun.
-
ueng: Âm này không kết hợp với thanh mẫu mà tạo nên một âm tiết độc lập.
+ Thanh mẫu z c s
Âm đầu lưỡi trước phát âm bằng cách đặt đầu lưỡi ở giữa răng trên và răng dưới sau đó đây hơi ra ngoài. Khi đó môi sẽ mở rộng tối đa.
- z(i)
- c(i)
- s(i)
+ Vận mẫu kết hợp với “ü”
Âm này chỉ có thể kết hợp với các thanh mẫu”n, l, j, q, x.
+ Âm uốn lưỡi: er
Biến đổi đặc biệt của vận mẫu
+ Vận mẫu “uei”, “iou”, “uen” được viết là “ui”, “iu”, “un” khi kết hợp với thanh mẫu.
Ví dụ:
d + uei → dui
j + iou → jiu
t + uen → tun
sh + uei → shui
x + iou → xiu
ch + uen → chun
+ Khi “i” đứng một mình thì viết là “yi”, khi âm tiết không có thanh mẫu mà bắt đầu bằng “i” thì “i” viết thành “y”.
|
i |
ia | ie | iao | iou | ian | in | iang | ing |
iong |
|
yi |
ya | ye | yao | you | yan | yin | yang | ying |
yong |
+ Khi “u” đứng một mình thì viết là “wu”, khi âm tiết không có thanh mẫu mà bắt đầu bằng “u” thì ”u” viết thành “w”.
|
u |
ua | uo | uai | uei | uan | uen | uang |
ueng |
|
wu |
wa | wo | wai | wei | wan | wen | wang |
weng |
+ “ü” đứng một mình hoặc âm tiết không có thanh mẫu mà bắt đầu bằng “ü” thì “ü” viết thành “yu”
|
ü |
üe | üan |
ün |
|
yu |
yue | yuan |
yun |
+ Vận mẫu bắt đầu bằng “ü” chỉ kết hợp được với thanh mẫu”n, I, j, q, x”. Chú ý khi kết hợp với “j, q, x” thì “ü” viết thành “u”.
Ví dụ:
-
j + ü → ju
-
q + üan → quan
Bài tập về thanh mẫu và vận mẫu
Dưới đây là một số bài tập về thanh mẫu và vận mẫu để các bạn ôn tập và thực hành:
Bí kíp giúp luyện phát âm tiếng Trung hay như người bản xứ
Hiểu bản chất và luyện tập thanh mẫu, vận mẫu tiếng Trung
Mỗi một ngôn ngữ khác nhau thì khẩu hình miệng và vị trí đặt lưỡi khi phát âm cũng khác nhau. Vì thế, ta phải luyện tập cách phát âm chuẩn thanh mẫu, vận mẫu mỗi ngày. Phát âm chuẩn thanh mẫu vận mẫu là việc cần làm đầu tiên của học phát âm.
Đọc nhiều mỗi ngày
Hãy đặt cho mình chỉ tiêu một ngày phải đọc ít nhất 1 trang tiếng Trung. Luyện đọc đến nghi nào đọc rõ ràng, lưu loát không còn ngắc ngứ nữa. À hãy đọc to lên nhé. Nếu các bạn đọc to, các bạn sẽ phát hiện tốt hơn lỗi sai trong cách phát âm của bạn. Việc phát hiện ra lỗi sai sẽ giúp các bạn kịp thời điều chỉnh phát âm của mình.
Ghi âm lại giọng nói của mình
Hãy ghi âm lại giọng của mình khi đọc đoạn văn. Sau đó bạn sẽ so sánh giọng của mình với giọng của người bản xứ xem giọng nói của mình khác họ ở điểm nào?
Sau khi đã nhận biết được những sự khác nhau thì các bạn sẽ dễ dàng điều chỉnh sao cho giống giọng của người bản xứ.
Đặc biệt khi bạn đọc một đoạn văn nào đó, bạn nên đọc ít nhất là ba lần. Mỗi lần như vậy các bạn sẽ nhận ra được mình phát âm chưa tốt ở chỗ nào và điều chỉnh thì sau đó, bạn sẽ phát âm chuẩn và rõ ràng hơn.
Luyện nghe đều đặn và nhắc lại
Việc luyện nghe thường xuyên giúp các bạn cảm nhận được cách phát âm, từ đó các bạn có thể bắt chước và thực hành theo.
Bạn nên lắng nghe và đọc cùng để phát âm được chính xác kiểu là khi nghe họ nói xong 1 câu rồi bấm dừng. Ngoài ra, khi trình độ của các bạn đạt đến khoảng trung cấp, các bạn nên nghe thêm các chương trình gameshow của Trung Quốc như Trốn thoát khỏi mật thất, Sáng tạo doanh. Khi các bạn nghe nhiều, các bạn sẽ bắt chước được tốc độ cũng như nhịp điệu của người bản xứ.
Quan sát khẩu hình của chuyên gia và phát âm trước gương
Như vậy là mỗi buổi học phát âm, các bạn hãy chuẩn bị cho mình một chiếc gương. Các bạn quan sát khẩu hình của chuyên gia, quan sát khẩu hình của mình trước gương và đối chiếu. Các bạn cần chú ý là khi phát âm, khẩu hình môi và lưỡi của họ.
Hãy chịu khó giao tiếp và học hỏi từ người khác
Các bạn nên nhờ người bản xứ, các thầy cô giáo và những bạn có kinh nghiệm học tiếng Trung, nhờ họ lắng nghe việc phát âm của mình và phát hiện ra các lỗi sai. Những người này sẽ giúp các bạn phát hiện ra những lỗi sai trong phát âm của bạn một cách nhanh nhất và giúp bạn sửa các lỗi sai một cách chính xác nhất.
Kiên trì luyện tập
Học phát âm đòi hỏi sự luyện tập trong thời gian dài. Nếu các bạn không đủ kiên nhẫn và sự bền bỉ thì các bạn khó có thể cải thiện sự phát âm của mình
Tự tin
Tự tin giao tiếp, sai thì sửa. Chứ nếu chúng ta không tự tin nói, sợ sai thì sẽ không thể nào phát âm tốt hơn được.
Trên đây là toàn bộ kiến thức về thanh mẫu và vận mẫu tiếng Trung. Hy vọng bài viết có thể giúp bạn phát âm chuẩn và học tiếng Trung nhanh chóng, dễ dàng hơn.
Phần thanh mẫu và vẫn mẫu tiếng Trung này được trích ra từ cuốn sách Kaixin – Học tiếng Trung bằng phương pháp tư duy ứng dụng đang được rất nhiều người yêu thích hiện nay.
Các bạn cần tư vấn về cuốn Kaixin – Học tiếng Trung bằng phương pháp tư duy ứng dụng hay bất cứ cuốn sách học tiếng Trung bất kỳ nào của Mcbooks, vui lòn inbox cho chúng mình để được hỗ trợ nhanh nhất nhé!
Mcbooks tự hào là nhà xuất bản sách học tiếng Trung hàng đầu tại Việt Nam.
Related Posts