Chính phủ quyết định áp dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027. Đặc biệt, đến năm 2030, mọi học sinh sẽ được nhận sách giáo khoa miễn phí – bước tiến lớn vì công bằng và bình đẳng trong giáo dục.
“… đảm bảo cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.” THƯ VIỆN PHÁP LUẬT
Đây là mốc chỉ đạo trung ương rõ ràng, có tính cam kết chính trị.
Nghị quyết 71/NQ-TW năm 2025 của Bộ Chính trị
Luật Giáo dục 2019 Luật Giáo dục sửa đổi, bổ sung năm 2019 có quy định về sách giáo khoa như sau:
“Sách giáo khoa giáo dục phổ thông được quy định như sau: a) Sách giáo khoa triển khai chương trình giáo dục phổ thông, cụ thể hóa yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông về mục tiêu, nội dung giáo dục, yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh; định hướng về phương pháp giảng dạy …; nội dung và hình thức sách giáo khoa không mang định kiến dân tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, giới, lứa tuổi và địa vị xã hội …”
Luật cũng là căn cứ pháp lý để buộc sách giáo khoa phải được phê duyệt, sử dụng công khai, minh bạch và phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.
Quyết định 404/QĐ-TTg năm 2015 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông Quyết định này đặt nền móng cho việc xây dựng chương trình mới, sách giáo khoa mới, trong đó có nguyên tắc:
“Chương trình mới, sách giáo khoa mới bảo đảm tính tiếp nối, liên thông giữa các cấp học … thực hiện một chương trình, nhiều sách giáo khoa …”
Thông tư của Bộ GDĐT quy định việc lựa chọn sách giáo khoa Ví dụ Thông tư 27/2023/TT-BGDĐT quy định các cơ quan, địa phương việc lựa chọn sách giáo khoa, trách nhiệm Phòng Giáo dục, Sở GDĐT, UBND cấp tỉnh, và thanh tra, kiểm tra.
Quy định về biên soạn, thẩm định sách giáo khoa Theo Văn bản hợp nhất 06/VBHN-BGDĐT/2022: tiêu chuẩn để biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa được quy định rõ, bao gồm: người biên soạn/thẩm định phải có ít nhất 3 năm trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu trong môn học tương ứng, hoặc các hoạt động liên quan.
2. Nội dung chính sách & lộ trình thực hiện
Dự kiến thực hiện các bước như sau:
Giai đoạn
Việc phải làm
Thời điểm dự kiến
Chuẩn bị
– Rà soát, xây dựng dự thảo sách giáo khoa mới phù hợp chương trình hiệu chỉnh. – Tập huấn giáo viên, cán bộ quản lý để triển khai. – Thông qua cơ chế lựa chọn, thẩm định, ban hành sách mới.
Trước năm học 2026-2027
Triển khai sách giáo khoa thống nhất
– Áp dụng sách giáo khoa thống nhất trên toàn quốc, ở mọi cấp học phổ thông từ năm học 2026-2027. – Cung cấp đủ và kịp thời sách cho học sinh, đặc biệt vùng khó khăn. – Giám sát việc thực thi, sử dụng sách mới.
Bắt đầu năm học 2026-2027
Miễn phí sách giáo khoa
– Xây dựng nguồn ngân sách đủ lớn để sản xuất, in, phân phối sách. – Hình thức miễn có thể bắt đầu từ sách giấy, sau đó mở rộng cho sách giáo khoa điện tử. – Đảm bảo sách miễn miễn phí tới mọi học sinh, không phân biệt vùng miền hoặc điều kiện kinh tế.
Phấn đấu đến năm 2030
3. Cơ hội và lợi ích
Công bằng & giảm gánh nặng chi phí cho học sinh, phụ huynh Với sách miễn phí, đặc biệt sách giáo khoa giấy (và nếu có sách điện tử miễn phí), các gia đình nghèo, vùng sâu vùng xa sẽ đỡ phải lo lắng về việc mua sách mỗi mùa tựu trường.
Đảm bảo chất lượng, nội dung sách đồng bộ Một bộ sách thống nhất giúp giảm sự chênh lệch trong nội dung, phương pháp giảng dạy giữa các địa phương. Việc này phù hợp với yêu cầu của Luật Giáo dục về việc sách giáo khoa phải cụ thể hóa Chương trình giáo dục phổ thông.
Chính phủ yêu cầu cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc sử dụng từ năm học 2026-2027
Thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục Bình thường hóa sách giáo khoa điện tử, đồng bộ hóa tài nguyên học tập số, giúp tăng khả năng tiếp cận và linh hoạt cho học sinh, giáo viên. Bộ GDĐT cũng đã có bước số hóa toàn bộ sách giáo khoa (“Sách giáo khoa điện tử” & nền tảng số từ Nhà xuất bản Giáo dục) để giúp học sinh, phụ huynh, giáo viên tiếp cận thuận lợi.
Phát triển bền vững hệ giáo dục & nguồn nhân lực Nâng cao chuyên môn giáo viên, chuẩn hóa tài liệu, cải thiện điều kiện dạy học → nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước.
4. Những thách thức và điểm cần làm rõ
Mặc dù chủ trương có nhiều lợi ích, nhưng để triển khai thành công cần giải quyết các vấn đề sau:
Kinh phí lớn & phân bổ hợp lý
Việc miễn phí sách giáo khoa đòi hỏi ngân sách để sản xuất, in ấn, vận chuyển, đặc biệt là vùng núi, hải đảo.<br> – Cần tính toán chi phí duy trì sách từ năm 2030 trở đi.
Số lượng & khả năng sản xuất của Nhà xuất bản thực tế
Nếu số lượng sách cần in rất lớn, các nhà xuất bản phải có năng lực lớn về in ấn, phân phối.<br> – Cân nhắc việc dự trữ sách để tránh thiếu sách đầu năm.
Đào tạo giáo viên kịp thời để sử dụng sách mới
Giáo viên phải được tập huấn trước để hiểu chương trình, sử dụng sách mới, phương pháp dạy học thay đổi nếu có.<br> – Thông tư 83/2021/TT-BTC về quản lý kinh phí tập huấn, bồi dưỡng giáo viên được ban hành nhằm hỗ trợ phần này.
Quy trình lựa chọn sách giáo khoa cần minh bạch, phù hợp đặc điểm địa phương
Thông tư 27/2023 của Bộ GDĐT đã quy định rõ trách nhiệm của từng cấp quản lý trong việc lựa chọn sách giáo khoa; cần đảm bảo các bước thẩm định, lựa chọn được thực hiện đúng theo pháp luật.
Địa phương có thể phải điều chỉnh nội dung nhỏ để phù hợp thực tế – nhưng không được làm lệch chủ trương thống nhất.
Bảo đảm miễn phí thực chất, không gián tiếp gây phí phát sinh
Miễn phí sách giấy là rõ, nhưng cần xem xét chi phí vận chuyển, in, thay thế (nếu học sinh làm mất, hư sách).<br> – Khi dùng sách điện tử, cần đảm bảo thiết bị, truy cập internet, kiến thức số cho học sinh, phụ huynh.
Giám sát thực hiện & trách nhiệm xử lý vi phạm
Thanh tra, kiểm tra phải được tăng cường, để địa phương không vi phạm Thông tư lựa chọn sách, không “vượt rào” chọn nhiều sách khác nhau gây rách chủ đề thống nhất.<br> – Chế tài rõ nếu danh mục sách giáo khoa của một tỉnh không thực hiện đúng “một bộ thống nhất”.
6. Gợi ý đề xuất để triển khai hiệu quả
Thiết kế kế hoạch phân bổ sách ngay từ năm học trước Để tránh thiếu sách, việc đặt in, phân phối nên được lên kế hoạch từ trước, ưu tiên vùng khó khăn.
Ưu tiên chất lượng biên soạn & thẩm định Sách mới phải đi qua các bước chuẩn: thẩm định chuyên môn, thử nghiệm, lấy ý kiến giáo viên, phụ huynh.
Tăng cường hệ thống số hóa sách giáo khoa Song song với sách giấy, sách điện tử phải được phát triển để hỗ trợ học tập linh hoạt, đặc biệt khi có thiên tai, dịch bệnh.
Cơ chế tài chính rõ ràng Ngân sách trung ương & địa phương phối hợp để đảm bảo chi phí sản xuất & cấp sách miễn phí được duy trì ổn định.
Công khai thông tin & truyền thông tốt Phụ huynh, học sinh cần biết rõ lịch trình, quyền lợi, làm sao được miễn phí, sách nào dùng, quy trình như thế nào.
Chủ trương cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027 và miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh tới năm 2030 là bước đi mang tính đột phá trong chính sách giáo dục Việt Nam, phản ánh quan điểm của Bộ Chính trị, Quốc hội và Luật Giáo dục mới. Với cơ sở pháp lý vững chắc như: Nghị quyết 71/NQ-TW, Luật Giáo dục 2019, các Thông tư và Quyết định liên quan, điều quan trọng là thực thi một cách đồng bộ, minh bạch, có kế hoạch, đủ nguồn lực để chủ trương không chỉ là “văn bản” mà thành “hiện thực” cho học sinh trên cả nước.
Related Posts